Bộ Công Thương vừa có đề xuất gửi Thủ tướng về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà, áp dụng cho hệ thống lắp đặt tại nhà ở, công sở, trụ sở của các doanh nghiệp để tự sử dụng mà không bán điện cho tổ chức, cá nhân khác.
Để khuyến khích, Bộ Công Thương đề xuất các cơ chế như được miễn trừ giấy phép hoạt động điện lực, giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh điện; được ưu tiên bố trí ngân sách; miễn hoặc giảm các loại thuế, phí; được vay vốn với lãi suất ưu đãi…
Tuy nhiên, hệ thống này phải đảm bảo các yêu cầu về an toàn điện, an toàn công trình xây dựng, môi trường và phòng chống cháy nổ theo quy định hiện hành.
Nhằm từng bước thực hiện Quy hoạch điện VIII, đến 2030 có 50% các tòa nhà công sở, 50% nhà dân sử dụng điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu (tiêu thụ tại chỗ, không bán điện vào hệ thống điện quốc gia).
Thúc đẩy phát triển điện mặt trời mái nhà của người dân, công trình xây dựng, nhất là các khu vực có nguy cơ thiếu điện như miền Bắc và điện mặt trời tự sản, tự tiêu. Từ nay đến 2030, công suất các nguồn điện loại này ước tính tăng thêm 2.600 MW. Loại hình nguồn điện này được ưu tiên phát triển không giới hạn công suất, với điều kiện giá thành hợp lý và tận dụng lưới điện sẵn có, không phải nâng cấp.
Các tổ chức, cá nhân đầu tư và sử dụng hệ thống điện mặt trời mái nhà được miễn giảm các loại thuế, phí; được vay vốn với lãi suất ưu đãi theo quy định của pháp luật. Hệ thống điện mặt trời mái nhà lắp đặt vào hệ thống điện đã được đấu nối theo quy định về hệ thống điện phân phối không phải thực hiện thỏa thuận đấu nối. Các hệ thống điện mặt trời mái nhà đã được lắp đặt trước đây đáp ứng là đối tượng của quyết định này thì được áp dụng quy định này.
Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại có các biện pháp giảm lãi suất cho vay để hỗ trợ các tổ chức, cá nhân đầu tư điện mặt trời mái nhà hoặc thiết kế gói cho vay lãi suất ưu đãi. Đặc biệt, ưu tiên bố trí trước cho khu vực miền Bắc.
Bộ Tài chính bố trí ngân sách hỗ trợ phát triển hệ thống điện mặt trời mái nhà lắp đặt tại công sở, ưu tiên bố trí trước cho khu vực miền Bắc. Bộ Xây dựng đơn giản hóa các thủ tục cấp, miễn giấy phép xây dựng, thẩm định an toàn công trình xây dựng đối với các công trình xây dựng có lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà. Bộ Công an đơn giản hóa thủ tục về phòng cháy chữa cháy. UBND các tỉnh thành phố có báo cáo Bộ Công thương về tình hình phát triển các hệ thống điện mặt trời mái nhà trên địa bàn trước ngày 25.6 và 25.12 hằng năm.
Ngoài ra, Tập đoàn Điện lực Việt Nam phải xây dựng chương trình vận động, tuyên truyền người dân, các cơ quan công sở lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà để đặt mục tiêu đến năm 2030 có 50% tòa nhà công sở, nhà dân sử dụng điện mái nhà cho mục đích tự sử dụng.
Đặc tính điện mặt trời chỉ huy động tối đa công suất khi có bức xạ đủ lớn, nên tại miền Bắc lượng điện huy động từ nguồn này nhiều nhất khoảng 1.000 giờ một năm và chỉ khả dụng cao vào mùa nắng. “Cơ chế cho loại hình này cần rõ ràng tránh phát triển ồ ạt và đảm bảo khuyến khích các hộ dùng điện đầu tư”, chuyên gia Đào Nhật Đình lưu ý.
Quyết định có hiệu lực từ ngày ký ban hành đến ngày 31/12/2025.